Τα πάντα περί αναρτήσεων και η ρύθμισή τους!
Η Διαδικασία Ρύθμισης.
Η ακόλουθη διαδικασία ρύθμισης των αναρτήσεων, αποτελεί έναν «βασικό» οδηγό, προκειμένου να ρυθμίσετε τις αναρτήσεις σας με τρόπο τέτοιο που να ταιριάζει στις δικές σας ανάγκες.
Καταρχήν, πριν ξεκινήσουμε οποιαδήποτε προσπάθεια ρύθμισης των αναρτήσεων πρέπει να είμαστε σίγουροι για την καλή λειτουργία των μερών τους. Αυτό περιλαμβάνει αντικατάσταση σε τσιμούχες που χάνουν λάδι, λίπανση των συνδέσμων και αλλαγή των λαδιών των αναρτήσεων. Εάν έχετε διανύσει πάνω από 25.000 χλμ, είναι σχεδόν σίγουρο ότι οι αναρτήσεις σας θα χρειαστούν κάποια συντήρηση. Εξυπακούεται ότι οι ρυθμίσεις των αναρτήσεων δεν θα έχουν κανένα αποτέλεσμα, εάν τα ελαστικά της μοτοσικλέτας είναι φθαρμένα.
Τρόπος οδήγησης
Ο τρόπος που οδηγάτε καθορίζει και το τρόπο ρύθμισης. Εάν η οδήγηση μας περιλαμβάνει μόνο οδήγηση στον δρόμο, λογικό είναι να θέλουμε μια άνετη ανάρτηση που δεν θα χτυπάει σε λακκούβες κλπ. και θα μας βοηθήσει να διανύσουμε μεγαλύτερες αποστάσεις χωρίς να κουραστούμε.
Η ρύθμιση για οδήγηση σε πίστα όμως έχει σκοπό την βελτίωση των επιδόσεων μας και μόνο. Η ρύθμιση για πίστα δεν μεταφράζεται σε καλοστημένη μοτοσικλέτα για τον δρόμο όπως και το αντίστροφο. Ακόμα όμως και στην πίστα, τα πράγματα διαφοροποιούνται ανάλογα με το στυλ του οδηγού. Αλλιώς θα ρυθμιστεί μια μοτοσυκλέττα που ο αναβάτης ανοίγει νωρίς το γκάζι, αλλιώς αν φρενάρει βαθιά στην στροφή, αν μπαίνει με φόρα κλπ. Δυστυχώς μια ρύθμιση που θα λειτουργεί ως οδηγός για όλους δεν υπάρχει.....
Είναι πολύ σημαντικό να κρατάτε σημειώσεις, ιδίως στην πίστα. Πέρα από τις αρχικές ρυθμίσεις, πρέπει να ξέρετε τύπο, ποσότητα και πυκνότητα λαδιού κλπ. Σημειώστε ότι αλλαγές κάνετε, προκειμένου να μπορείτε να ανατρέξετε σ΄ αυτές. Από την στιγμή που θα βρείτε την «μαγική ρύθμιση» μην διστάσετε να πειραματιστείτε κι άλλο. Είναι πιθανόν να την βελτιώσετε ακόμα περισσότερο, και αν όχι να ξαναγυρίσετε σ΄ αυτή.
Ρύθμιση για οδήγηση στον δρόμο
Το πρώτο βήμα για καλή ρύθμιση είναι η ρύθμιση του sag. Για την οδήγηση στον δρόμο το μπροστινό sag πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 30 και 35 mm, ενώ το πίσω sag μεταξύ 25 και 30mm. Αυτές οι ρυθμίσεις διαφοροποιούνται εάν αναβάτης είναι βαρύτερος ή ελαφρύτερος. Αυτή είναι η βασική ρύθμιση με τον αναβάτη πάνω στην μοτοσικλέτα. (Δυναμικό sag ή riders sag).
Ένας εύκολος τρόπος για να ελέγξετε εάν το όριο στην πίσω ανάρτηση, είναι μέσα στα προβλεπόμενα, είναι η μέτρηση του «ελεύθερου» sag το οποίο είναι το sag χωρίς το δικό σας βάρος. Αυτό το νούμερο πρέπει να είναι μεταξύ 0 και 5 mm. (με τον τροχό στον αέρα και με το βάρος της μοτοσυκλέττας αντίστοιχα). Όταν προσπαθήσουμε να σηκώσουμε το πίσω μέρος με τα χέρια (από την ουρά) η ανάρτηση πρέπει να τερματίσει σχεδόν αμέσως. Εάν η μοτοσυκλέττα δεν σηκωθεί καθόλου, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε σκληρότερο ελατήριο, καθώς το έχουμε προφορτίσει ήδη πολύ προκειμένου να πετύχουμε σωστό δυναμικό sag. Αντίθετα εάν η μοτοσυκλέττα έχει πολύ ελεύθερο sag, (πρέπει να σηκώσουμε αρκετά την ουρά πριν τερματίσει), χρειαζόμαστε ένα μαλακότερο ελατήριο.
Αρχική ρύθμιση απόσβεσης συμπίεσης
(Εδώ δεν λέει κάτι διαφορετικό από το αυτονόητο. Δηλαδή ξεκινάμε με την ρύθμιση στην μέση, και πειραματιζόμαστε)
Αρχική ρύθμιση απόσβεσης επαναφοράς.
Εφόσον έχουμε ρυθμίσει σωστά το sag, πιέζουμε με δύναμη τις πλάκες. Δεν πατάμε φρένο και δεν πιέζουμε από το τιμόνι. Μόλις το αφήσουμε, η ανάρτηση πρέπει να γυρίσει στην αρχική της θέση (δεν πρέπει να εκταθεί περισσότερο από εκεί που ήταν). Εάν ο χρόνος επαναφοράς υπερβαίνει κατά προσέγγιση το ένα δευτερόλεπτο, χρειαζόμαστε λιγότερη απόσβεση επαναφοράς. Εάν κατά την επαναφορά της μπροστά ή της πίσω ανάρτησης παρατηρήσουμε ότι υπερβαίνει το ελεύθερο sag και μετά ξαναβυθίζεται, τότε πρέπει να αυξήσουμε την απόσβεση συμπίεσης.
Ένας τελικός έλεγχος θα δείξει αν οι εμπρός και η πίσω ανάρτηση έχουν ρυθμιστεί σωστά. Με την μοτοσυκλέττα εκτός σταντ, τοποθετήστε τα χέρια σας στο πίσω μέρος του ντεπόζιτου, και πιέστε προς τα κάτω. Εάν είναι καλά ρυθμισμένη η ανάρτηση, τότε και το εμπρός και το πίσω μέρος, θα συμπιεστούν και θα επανέρθουν με τον ίδιο τρόπο. Εάν το εμπρός συμπιέζεται ή επανέρχεται διαφορετικά τρόπο από το πίσω, προσπαθούμε πάλι να τις ρυθμίσουμε ανεξάρτητα .
Ρύθμιση για οδήγηση σε πίστα
Εννοείται ότι έχουμε φροντίσει για την καλή λειτουργία των αναρτήσεων, αλλά και ότι δεν χρησιμοποιούμε φθαρμένα ελαστικά.
Σε γενικές γραμμές οι ρυθμίσεις για οδήγηση στην πίστα είναι πιο σκληρές απ΄ ότι του της οδήγησης σε δρόμο, καθώς οι δυνάμεις της επιτάχυνσης, του φρεναρίσματος και της γωνιακής ταχύτητας είναι σαφώς μεγαλύτερες. Το δυναμικό sag για οδήγηση στην πίστα κυμαίνεται μεταξύ 25 με 30 mm για την ανάρτηση, όπως και λίγο μικρότερο για την εμπρός. Αντίστοιχα οι αποσβέσεις συμπίεσης και επαναφοράς πρέπει να έχουν μεγαλύτερες τιμές. Η ¨αρχή¨ της επαναφοράς σε max 1 δευτερόλεπτο όμως εξακολουθεί να ισχύει.
Ρύθμιση ύψους
Εάν η πίσω ανάρτηση σας, διαθέτει ρυθμιστή ύψους, ξεκινάμε τις ρυθμίσεις έχοντας τις ίδιες ρυθμίσεις με αυτές του κατασκευαστή στο πίσω αμορτισέρ, αλλά και στις τιμονόπλακες. Με το κατέβασμα της τιμονόπλακας, (ή το σήκωμα του πίσω μέρους) επιτυγχάνουμε την μείωση της κάστερ και την γρηγορότερη αλλαγή της κατεύθυνσης της μοτοσυκλέττας. Για αρχή, καλό είναι οι δοκιμές μας να μην υπερβαίνουν τα 3 mm, και σταδιακά να αυξήσουμε όσο θέλουμε. Η γρηγορότερη γεωμετρία που επιτυγχάνουμε όμως συνοδεύεται από αστάθεια στις υψηλές ταχύτητες, άρα η προσθήκη ενός αμορτισέρ τιμονιού (steering damper) είναι απαραίτητη.
Σημ. : Οι μεταβολές του ύψους του πίσω μέρους έχουν σημαντικότερη επίδραση στην συμπεριφορά της μοτοσυκλέττας, από την αντίστοιχη μεταβολή στις πλάκες του τιμονιού !!
Διαδρομή ανάρτησης
Μια σπορ μοτοσυκλέττα δεν πρέπει να χρησιμοποιεί όλη την διαδρομή της, αν και σε ορισμένες πίστες, κάποιες ανωμαλίες του οδοστρώματος ή οι σούζες, μπορούν να τερματίσουν τις αναρτήσεις. Η εξάντληση της διαδρομής κάτω από τέτοιες συνθήκες, δεν σημαίνει απαραίτητα, ότι πρέπει να χρησιμοποιήσουμε σκληρότερες ρυθμίσεις. Αν όμως η διαδρομή της ανάρτησης εξαντλείται σε σημεία που η μέγιστη πρόσφυση είναι απαραίτητη, τότε οι σκληρότερες ρυθμίσεις είναι αναγκαίες, καθώς αναγκάζουμε πλέον το ελαστικό να συμπεριφερθεί ως ελατήριο.
Αντίστοιχα σκληρότερες ρυθμίσεις πρέπει να επιλεγούν όταν πλέον έχουμε πετύχει ταχύτερους χρόνους στην πίστα και η δουλειά των αναρτήσεων είναι πλέον δυσκολότερη.
Πίσω Αμορτισέρ
Αντίστοιχες λειτουργίες έχουμε και στο πίσω μέρος, συν μία σε μερικά αμορτισέρ (ύψους).
Ρυθμιστής Προφόρτισης Ελατηρίου: Ρυθμίζεται με την χρήση του κατάλληλου εργαλείου
Ρύθμιση Απόσβεσης Συμπίεσης: Συνήθως βρίσκεται στο δοχείο του αμορτισέρ με την μορφή βίδας ή ρεγουλατόρου.
Ρύθμιση Απόσβεση Επαναφοράς: Είναι ο ρυθμιστής που βρίσκεται στο κάτω μέρος του αμορτισέρ.
(Σημ. Ο συντάκτης αναφέρει τις ρυθμίσεις που συνήθως έχουν τα καλά aftermarket αμορτισέρ. Σε πολλές μοτοσικλέτες όμως δεν έχουμε ξεχωριστή λειτουργία συμπίεσης / επαναφοράς . Συνήθως υπάρχει μία βίδα στο κάτω μέρος, όπου ρυθμίζουμε ταυτόχρονα (δυστυχώς) και τις δύο λειτουργίες)
Προφόρτιση Ελατηρίου: Ξεσφίγγουμε το πάνω δαχτυλίδι με το κατάλληλο κλειδί. Ρυθμίζουμε το μήκος του ς ελατηρίου μέσω του κάτω δαχτυλιδιού
Απόσβεση επαναφοράς: Μέσω του ρυθμιστή στο κάτω μέρος
Απόσβεση Συμπίεσης: Η ρύθμιση γίνεται είτε μέσω της βίδας, ή του ρεγουλατόρου που υπάρχει.
Ρύθμιση Ύψους Αμορτισέρ: Ξεβιδώνουμε το κάτω παξιμάδι . Στρέφουμε τον ρυθμιστή αλλάζοντας το ολικό ύψος της πίσω ανάρτησης (απόσταση μεταξύ των κέντρων).
Διάφορα
Σε αντίθεση με τα μπροστινά συστήματα, στην πίσω ανάρτηση η απόσβεση επαναφοράς βρίσκεται στο κάτω μέρος του αμορτισέρ, ενώ η απόσβεση συμπίεσης στο πάνω μέρος του δοχείου.
{έχει κάποιες εικόνες εδώ που δεν μπορώ να τις ανεβάσω από το μαγαζί που είμαι αλλα στο link κάτω κάτω αν μπείτε θα τις δείτε}
Ρύθμιση Sag.
Τα αποτελέσματα που παίρνουμε από τις ρυθμίσεις του sag, μας δείχνουν και την κατάσταση που βρίσκονται οι σύνδεσμοι και οι τσιμούχες. Ενδεικτικά οι σύνδεσμοι ενός αμορτισέρ σε καλή κατάσταση έχουν λιγότερο από 3mm διαφορά στα sag, ενώ ένα κακό έχει πάνω από 10mm. Αντίστοιχα οι μετρήσεις για το μπροστινό πρέπει να είναι λιγότερο από 15mm.
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχει μαγικός αριθμός στο sag. Εάν σας αρέσει η αίσθηση της ανάρτησης σας, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα ακόμα και αν ξεφεύγει από τις τιμές. Οι ρυθμίσεις εξαρτώνται από την γεωμετρία, την συνθήκες του δρόμου ή της πίστας, την επιλογή ελαστικών, το βάρος του αναβάτη και τον τρόπο που οδηγάει.
Η χρήση όμως διαφορετικών τιμών sag εμπρός και πίσω έχει μεγάλη επίδραση στο κράτημα της μοτοσυκλέττας. Περισσότερο sag εμπρός ή λιγότερο πίσω θα έχει ως αποτέλεσμα την αργή αντίδραση της μοτοσυκλέττας κατά τις αλλαγές κατεύθυνσης.
Η αύξηση του sag θα μειώσει το τερμάτισμα της ανάρτησης, ωστόσο οι αλλαγές στην προφόρτιση του ελατηρίου, έχουν σημαντικότερη επίδραση από ότι το sag. Οι αγωνιζόμενοι συχνά χρησιμοποιούν μικρότερες τιμές sag, προκειμένου να πετύχουν την απόσταση απ΄το έδαφος, αλλά σκληρότερες ρυθμίσεις.
Συμπτώματα κακής λειτουργίας της ανάρτησης
Παρακάτω αναφέρονται μερικά συμπτώματα προβληματικής λειτουργίας της ανάρτησης που επηρεάζουν την συμπεριφορά της μοτοσυκλέττας. Εννοείται ότι αυτά αποτελούν ακραία παραδείγματα.
Ελλιπής απόσβεση επαναφοράς του μπροστινού
Το μπροστινό συμπεριφέρεται με βελούδινο τρόπο, ιδίως όταν η μοτό κινείται σε ευθεία. Όταν ο ρυθμός ανέβει, χάνετε η αίσθηση ελέγχου. Το μπροστινό είναι «σούπα» και η αίσθηση πρόσφυσης μειώνεται. Εάν περάσουμε πάνω από ανωμαλίες η ανάρτηση αναπηδά. Κατά την διάρκεια της στροφής με ταχύτητα, η αίσθηση του μπροστινού αρχίζει να χάνεται και αντίστοιχα χάνεται η πρόσφυση. Αυτό το νοιώθουμε σαν αστάθεια στο τιμόνι. Όσο η ταχύτητα αυξάνεται η απώλεια ελέγχου κάνει την εμφάνιση της. Οι ταλαντώσεις του πλαισίου γίνονται σοβαρό πρόβλημα, με το μπροστινό σύστημα να αρνείται να σταθεροποιηθεί ιδίως μετά από ένα σκληρό ¨γρήγορο στρίψιμο¨ (counter steering) στην είσοδο της στροφής.
Αποτέλεσμα:
Υποστροφή ( χάνεις το μπροστινό, και πάς προς το εξωτερικό της στροφής )
Αστάθεια μπροστινού.
Συμπτώματα:
Η μπροστινή ανάρτηση είναι μαλακή, αλλά όταν αυξάνεται η ταχύτητα, χάνεται ο έλεγχος και η πρόσφυση
Η μοτοσυκλέττα κουνάει και τείνει να ανοίξει την τροχιά της κατά την έξοδο της στροφής.
Κατά την διάρκεια της στροφής με ταχύτητα, το μπροστινό μέρος έχει ασταθή συμπεριφορά.
Η μπροστινή ανάρτηση δεν επανέρχεται όταν συμπιεστεί σε σαμαράκια.
Υπερβολική απόσβεση επαναφοράς του μπροστινού
Το μπροστινό μέρος έχει μια τραχιά λειτουργία. Σε δρόμο με ανωμαλίες, η μπροστινή ανάρτηση μοιάζει σαν να «κλειδώνει». Όταν επιταχύνουμε δυνατά στην έξοδο της στροφής, το μπροστινό έχει μια νευρική συμπεριφορά με πιθανή εξέλιξη το ¨tank slap¨. Το μπροστινό λάστιχο χάνει την επαφή μου με το οδόστρωμα κατά την επιτάχυνση.
Αποτέλεσμα.
Υπερστροφή.
Ελλιπής πρόσφυση του μπροστινού ελαστικού
Το μπροστινό σύστημα, δείχνει τάσεις «διπλώματος» στις στροφές
Συμπτώματα
Η μπροστινή ανάρτηση βυθίζεται υπερβολικά, και μερικές φορές τερματίζει (συνοδευόμενο και από το χαρακτηριστικό ήχο), ιδίως μετά από δυνατό φρενάρισμα, ή μετά από μεγάλες ανωμαλίες.
Το μπροστινό είναι μαλακό και ασαφές (μοιάζει με την έλλειψη επαναφοράς)
Ελλιπής απόσβεση συμπίεσης του μπροστινού
Η μπροστινή ανάρτηση βυθίζεται υπερβολικά ή και τερματίζει κατά το δυνατό φρενάρισμα. Το πίσω μέρος κουνάει αριστερά δεξιά κατά την διάρκεια φρεναρίσματος ή όταν περνάμε λακκούβες. Η συμπεριφορά μοιάζει με αυτήν της έλλειψης απόσβεσης επαναφοράς.
Συμβουλή ρύθμισης : Η απόσβεση συμπίεσης πρέπει να ρυθμίζεται ταυτόχρονα με την ποσότητα λαδιού στο μπροστινό.
Συμπτώματα
Η μπροστινή ανάρτηση βυθίζεται υπερβολικά, και μερικές φορές τερματίζει (συνοδευόμενο και από το χαρακτηριστικό ήχο), ιδίως μετά από δυνατό φρενάρισμα, ή μετά από μεγάλες ανωμαλίες.
Το μπροστινό είναι μαλακό και ασαφές (η συμπεριφορά μοιάζει με αυτήν της έλλειψης επαναφοράς)
Υπερβολική απόσβεση συμπίεσης.
Η λειτουργία της ανάρτησης είναι σκληρή, κυρίως κατά την στιγμή που συναντά ανωμαλίες και σαμαράκια. Μετά την πρώτη επαφή, το «χτύπημα» μεταφέρεται ακαριαία στο πλαίσιο. Σε μεγάλες ανωμαλίες του οδοστρώματος, ο τροχός χάνει την επαφή του. Το ύψος της μοτοσυκλέττας μεταβάλλετε κατά αρνητικό τρόπο, με την μπροστινή ανάρτηση να είναι «ψηλή» κατά την διάρκεια της στροφής. Η βύθιση κατά το φρενάρισμα μειώνεται δραματικά.
Συμπτώματα και λύσεις.
• Το μπροστινό σύστημα δεν είναι συμπιεσμένο (είναι «ψηλό») ενώ στρίβουμε, με αποτέλεσμα να ανοίγει η τροχιά. Πρέπει να διατηρηθεί το προεπιλεγμένο δυναμικό sag, που θα διατηρήσει την γεωμετρία σταθερή.
Λύση: Μειώνουμε την απόσβεση συμπίεσης.
• Το μπροστινό μας κουνάει κατά την είσοδο στην στροφή. Πιθανός λόγος είναι το παραπάνω λάδι και/ ή πολύ χαμηλή ταχύτητα απόσβεση συμπίεσης.
Λύση: Ελέγχουμε ότι το ύψος του λαδιού είναι σωστό. Εάν ναι, μειώνουμε σταδιακά την συμπίεση, μέχρι να εξαλειφθούν τα κουνήματα.
• Οι ανωμαλίες του δρόμου και τα σαμαράκια μεταφέρονται κατευθείαν στο πλαίσιο. Ο μπροστινός τροχός χοροπηδάει όταν περνάμε πάνω τέτοιες ανωμαλίες. Η οδήγηση έχει μια σκληρή αίσθηση που επιδεινώνεται στις εισόδους των στροφών και κατά το φρενάρισμα.
Λύση: Μειώνουμε σταδιακά την συμπίεση
Η Διαδικασία Ρύθμισης.
Η ακόλουθη διαδικασία ρύθμισης των αναρτήσεων, αποτελεί έναν «βασικό» οδηγό, προκειμένου να ρυθμίσετε τις αναρτήσεις σας με τρόπο τέτοιο που να ταιριάζει στις δικές σας ανάγκες.
Καταρχήν, πριν ξεκινήσουμε οποιαδήποτε προσπάθεια ρύθμισης των αναρτήσεων πρέπει να είμαστε σίγουροι για την καλή λειτουργία των μερών τους. Αυτό περιλαμβάνει αντικατάσταση σε τσιμούχες που χάνουν λάδι, λίπανση των συνδέσμων και αλλαγή των λαδιών των αναρτήσεων. Εάν έχετε διανύσει πάνω από 25.000 χλμ, είναι σχεδόν σίγουρο ότι οι αναρτήσεις σας θα χρειαστούν κάποια συντήρηση. Εξυπακούεται ότι οι ρυθμίσεις των αναρτήσεων δεν θα έχουν κανένα αποτέλεσμα, εάν τα ελαστικά της μοτοσικλέτας είναι φθαρμένα.
Τρόπος οδήγησης
Ο τρόπος που οδηγάτε καθορίζει και το τρόπο ρύθμισης. Εάν η οδήγηση μας περιλαμβάνει μόνο οδήγηση στον δρόμο, λογικό είναι να θέλουμε μια άνετη ανάρτηση που δεν θα χτυπάει σε λακκούβες κλπ. και θα μας βοηθήσει να διανύσουμε μεγαλύτερες αποστάσεις χωρίς να κουραστούμε.
Η ρύθμιση για οδήγηση σε πίστα όμως έχει σκοπό την βελτίωση των επιδόσεων μας και μόνο. Η ρύθμιση για πίστα δεν μεταφράζεται σε καλοστημένη μοτοσικλέτα για τον δρόμο όπως και το αντίστροφο. Ακόμα όμως και στην πίστα, τα πράγματα διαφοροποιούνται ανάλογα με το στυλ του οδηγού. Αλλιώς θα ρυθμιστεί μια μοτοσυκλέττα που ο αναβάτης ανοίγει νωρίς το γκάζι, αλλιώς αν φρενάρει βαθιά στην στροφή, αν μπαίνει με φόρα κλπ. Δυστυχώς μια ρύθμιση που θα λειτουργεί ως οδηγός για όλους δεν υπάρχει.....
Είναι πολύ σημαντικό να κρατάτε σημειώσεις, ιδίως στην πίστα. Πέρα από τις αρχικές ρυθμίσεις, πρέπει να ξέρετε τύπο, ποσότητα και πυκνότητα λαδιού κλπ. Σημειώστε ότι αλλαγές κάνετε, προκειμένου να μπορείτε να ανατρέξετε σ΄ αυτές. Από την στιγμή που θα βρείτε την «μαγική ρύθμιση» μην διστάσετε να πειραματιστείτε κι άλλο. Είναι πιθανόν να την βελτιώσετε ακόμα περισσότερο, και αν όχι να ξαναγυρίσετε σ΄ αυτή.
Ρύθμιση για οδήγηση στον δρόμο
Το πρώτο βήμα για καλή ρύθμιση είναι η ρύθμιση του sag. Για την οδήγηση στον δρόμο το μπροστινό sag πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 30 και 35 mm, ενώ το πίσω sag μεταξύ 25 και 30mm. Αυτές οι ρυθμίσεις διαφοροποιούνται εάν αναβάτης είναι βαρύτερος ή ελαφρύτερος. Αυτή είναι η βασική ρύθμιση με τον αναβάτη πάνω στην μοτοσικλέτα. (Δυναμικό sag ή riders sag).
Ένας εύκολος τρόπος για να ελέγξετε εάν το όριο στην πίσω ανάρτηση, είναι μέσα στα προβλεπόμενα, είναι η μέτρηση του «ελεύθερου» sag το οποίο είναι το sag χωρίς το δικό σας βάρος. Αυτό το νούμερο πρέπει να είναι μεταξύ 0 και 5 mm. (με τον τροχό στον αέρα και με το βάρος της μοτοσυκλέττας αντίστοιχα). Όταν προσπαθήσουμε να σηκώσουμε το πίσω μέρος με τα χέρια (από την ουρά) η ανάρτηση πρέπει να τερματίσει σχεδόν αμέσως. Εάν η μοτοσυκλέττα δεν σηκωθεί καθόλου, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε σκληρότερο ελατήριο, καθώς το έχουμε προφορτίσει ήδη πολύ προκειμένου να πετύχουμε σωστό δυναμικό sag. Αντίθετα εάν η μοτοσυκλέττα έχει πολύ ελεύθερο sag, (πρέπει να σηκώσουμε αρκετά την ουρά πριν τερματίσει), χρειαζόμαστε ένα μαλακότερο ελατήριο.
Αρχική ρύθμιση απόσβεσης συμπίεσης
(Εδώ δεν λέει κάτι διαφορετικό από το αυτονόητο. Δηλαδή ξεκινάμε με την ρύθμιση στην μέση, και πειραματιζόμαστε)
Αρχική ρύθμιση απόσβεσης επαναφοράς.
Εφόσον έχουμε ρυθμίσει σωστά το sag, πιέζουμε με δύναμη τις πλάκες. Δεν πατάμε φρένο και δεν πιέζουμε από το τιμόνι. Μόλις το αφήσουμε, η ανάρτηση πρέπει να γυρίσει στην αρχική της θέση (δεν πρέπει να εκταθεί περισσότερο από εκεί που ήταν). Εάν ο χρόνος επαναφοράς υπερβαίνει κατά προσέγγιση το ένα δευτερόλεπτο, χρειαζόμαστε λιγότερη απόσβεση επαναφοράς. Εάν κατά την επαναφορά της μπροστά ή της πίσω ανάρτησης παρατηρήσουμε ότι υπερβαίνει το ελεύθερο sag και μετά ξαναβυθίζεται, τότε πρέπει να αυξήσουμε την απόσβεση συμπίεσης.
Ένας τελικός έλεγχος θα δείξει αν οι εμπρός και η πίσω ανάρτηση έχουν ρυθμιστεί σωστά. Με την μοτοσυκλέττα εκτός σταντ, τοποθετήστε τα χέρια σας στο πίσω μέρος του ντεπόζιτου, και πιέστε προς τα κάτω. Εάν είναι καλά ρυθμισμένη η ανάρτηση, τότε και το εμπρός και το πίσω μέρος, θα συμπιεστούν και θα επανέρθουν με τον ίδιο τρόπο. Εάν το εμπρός συμπιέζεται ή επανέρχεται διαφορετικά τρόπο από το πίσω, προσπαθούμε πάλι να τις ρυθμίσουμε ανεξάρτητα .
Ρύθμιση για οδήγηση σε πίστα
Εννοείται ότι έχουμε φροντίσει για την καλή λειτουργία των αναρτήσεων, αλλά και ότι δεν χρησιμοποιούμε φθαρμένα ελαστικά.
Σε γενικές γραμμές οι ρυθμίσεις για οδήγηση στην πίστα είναι πιο σκληρές απ΄ ότι του της οδήγησης σε δρόμο, καθώς οι δυνάμεις της επιτάχυνσης, του φρεναρίσματος και της γωνιακής ταχύτητας είναι σαφώς μεγαλύτερες. Το δυναμικό sag για οδήγηση στην πίστα κυμαίνεται μεταξύ 25 με 30 mm για την ανάρτηση, όπως και λίγο μικρότερο για την εμπρός. Αντίστοιχα οι αποσβέσεις συμπίεσης και επαναφοράς πρέπει να έχουν μεγαλύτερες τιμές. Η ¨αρχή¨ της επαναφοράς σε max 1 δευτερόλεπτο όμως εξακολουθεί να ισχύει.
Ρύθμιση ύψους
Εάν η πίσω ανάρτηση σας, διαθέτει ρυθμιστή ύψους, ξεκινάμε τις ρυθμίσεις έχοντας τις ίδιες ρυθμίσεις με αυτές του κατασκευαστή στο πίσω αμορτισέρ, αλλά και στις τιμονόπλακες. Με το κατέβασμα της τιμονόπλακας, (ή το σήκωμα του πίσω μέρους) επιτυγχάνουμε την μείωση της κάστερ και την γρηγορότερη αλλαγή της κατεύθυνσης της μοτοσυκλέττας. Για αρχή, καλό είναι οι δοκιμές μας να μην υπερβαίνουν τα 3 mm, και σταδιακά να αυξήσουμε όσο θέλουμε. Η γρηγορότερη γεωμετρία που επιτυγχάνουμε όμως συνοδεύεται από αστάθεια στις υψηλές ταχύτητες, άρα η προσθήκη ενός αμορτισέρ τιμονιού (steering damper) είναι απαραίτητη.
Σημ. : Οι μεταβολές του ύψους του πίσω μέρους έχουν σημαντικότερη επίδραση στην συμπεριφορά της μοτοσυκλέττας, από την αντίστοιχη μεταβολή στις πλάκες του τιμονιού !!
Διαδρομή ανάρτησης
Μια σπορ μοτοσυκλέττα δεν πρέπει να χρησιμοποιεί όλη την διαδρομή της, αν και σε ορισμένες πίστες, κάποιες ανωμαλίες του οδοστρώματος ή οι σούζες, μπορούν να τερματίσουν τις αναρτήσεις. Η εξάντληση της διαδρομής κάτω από τέτοιες συνθήκες, δεν σημαίνει απαραίτητα, ότι πρέπει να χρησιμοποιήσουμε σκληρότερες ρυθμίσεις. Αν όμως η διαδρομή της ανάρτησης εξαντλείται σε σημεία που η μέγιστη πρόσφυση είναι απαραίτητη, τότε οι σκληρότερες ρυθμίσεις είναι αναγκαίες, καθώς αναγκάζουμε πλέον το ελαστικό να συμπεριφερθεί ως ελατήριο.
Αντίστοιχα σκληρότερες ρυθμίσεις πρέπει να επιλεγούν όταν πλέον έχουμε πετύχει ταχύτερους χρόνους στην πίστα και η δουλειά των αναρτήσεων είναι πλέον δυσκολότερη.
Πίσω Αμορτισέρ
Αντίστοιχες λειτουργίες έχουμε και στο πίσω μέρος, συν μία σε μερικά αμορτισέρ (ύψους).
Ρυθμιστής Προφόρτισης Ελατηρίου: Ρυθμίζεται με την χρήση του κατάλληλου εργαλείου
Ρύθμιση Απόσβεσης Συμπίεσης: Συνήθως βρίσκεται στο δοχείο του αμορτισέρ με την μορφή βίδας ή ρεγουλατόρου.
Ρύθμιση Απόσβεση Επαναφοράς: Είναι ο ρυθμιστής που βρίσκεται στο κάτω μέρος του αμορτισέρ.
(Σημ. Ο συντάκτης αναφέρει τις ρυθμίσεις που συνήθως έχουν τα καλά aftermarket αμορτισέρ. Σε πολλές μοτοσικλέτες όμως δεν έχουμε ξεχωριστή λειτουργία συμπίεσης / επαναφοράς . Συνήθως υπάρχει μία βίδα στο κάτω μέρος, όπου ρυθμίζουμε ταυτόχρονα (δυστυχώς) και τις δύο λειτουργίες)
Προφόρτιση Ελατηρίου: Ξεσφίγγουμε το πάνω δαχτυλίδι με το κατάλληλο κλειδί. Ρυθμίζουμε το μήκος του ς ελατηρίου μέσω του κάτω δαχτυλιδιού
Απόσβεση επαναφοράς: Μέσω του ρυθμιστή στο κάτω μέρος
Απόσβεση Συμπίεσης: Η ρύθμιση γίνεται είτε μέσω της βίδας, ή του ρεγουλατόρου που υπάρχει.
Ρύθμιση Ύψους Αμορτισέρ: Ξεβιδώνουμε το κάτω παξιμάδι . Στρέφουμε τον ρυθμιστή αλλάζοντας το ολικό ύψος της πίσω ανάρτησης (απόσταση μεταξύ των κέντρων).
Διάφορα
Σε αντίθεση με τα μπροστινά συστήματα, στην πίσω ανάρτηση η απόσβεση επαναφοράς βρίσκεται στο κάτω μέρος του αμορτισέρ, ενώ η απόσβεση συμπίεσης στο πάνω μέρος του δοχείου.
{έχει κάποιες εικόνες εδώ που δεν μπορώ να τις ανεβάσω από το μαγαζί που είμαι αλλα στο link κάτω κάτω αν μπείτε θα τις δείτε}
Ρύθμιση Sag.
Τα αποτελέσματα που παίρνουμε από τις ρυθμίσεις του sag, μας δείχνουν και την κατάσταση που βρίσκονται οι σύνδεσμοι και οι τσιμούχες. Ενδεικτικά οι σύνδεσμοι ενός αμορτισέρ σε καλή κατάσταση έχουν λιγότερο από 3mm διαφορά στα sag, ενώ ένα κακό έχει πάνω από 10mm. Αντίστοιχα οι μετρήσεις για το μπροστινό πρέπει να είναι λιγότερο από 15mm.
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχει μαγικός αριθμός στο sag. Εάν σας αρέσει η αίσθηση της ανάρτησης σας, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα ακόμα και αν ξεφεύγει από τις τιμές. Οι ρυθμίσεις εξαρτώνται από την γεωμετρία, την συνθήκες του δρόμου ή της πίστας, την επιλογή ελαστικών, το βάρος του αναβάτη και τον τρόπο που οδηγάει.
Η χρήση όμως διαφορετικών τιμών sag εμπρός και πίσω έχει μεγάλη επίδραση στο κράτημα της μοτοσυκλέττας. Περισσότερο sag εμπρός ή λιγότερο πίσω θα έχει ως αποτέλεσμα την αργή αντίδραση της μοτοσυκλέττας κατά τις αλλαγές κατεύθυνσης.
Η αύξηση του sag θα μειώσει το τερμάτισμα της ανάρτησης, ωστόσο οι αλλαγές στην προφόρτιση του ελατηρίου, έχουν σημαντικότερη επίδραση από ότι το sag. Οι αγωνιζόμενοι συχνά χρησιμοποιούν μικρότερες τιμές sag, προκειμένου να πετύχουν την απόσταση απ΄το έδαφος, αλλά σκληρότερες ρυθμίσεις.
Συμπτώματα κακής λειτουργίας της ανάρτησης
Παρακάτω αναφέρονται μερικά συμπτώματα προβληματικής λειτουργίας της ανάρτησης που επηρεάζουν την συμπεριφορά της μοτοσυκλέττας. Εννοείται ότι αυτά αποτελούν ακραία παραδείγματα.
Ελλιπής απόσβεση επαναφοράς του μπροστινού
Το μπροστινό συμπεριφέρεται με βελούδινο τρόπο, ιδίως όταν η μοτό κινείται σε ευθεία. Όταν ο ρυθμός ανέβει, χάνετε η αίσθηση ελέγχου. Το μπροστινό είναι «σούπα» και η αίσθηση πρόσφυσης μειώνεται. Εάν περάσουμε πάνω από ανωμαλίες η ανάρτηση αναπηδά. Κατά την διάρκεια της στροφής με ταχύτητα, η αίσθηση του μπροστινού αρχίζει να χάνεται και αντίστοιχα χάνεται η πρόσφυση. Αυτό το νοιώθουμε σαν αστάθεια στο τιμόνι. Όσο η ταχύτητα αυξάνεται η απώλεια ελέγχου κάνει την εμφάνιση της. Οι ταλαντώσεις του πλαισίου γίνονται σοβαρό πρόβλημα, με το μπροστινό σύστημα να αρνείται να σταθεροποιηθεί ιδίως μετά από ένα σκληρό ¨γρήγορο στρίψιμο¨ (counter steering) στην είσοδο της στροφής.
Αποτέλεσμα:
Υποστροφή ( χάνεις το μπροστινό, και πάς προς το εξωτερικό της στροφής )
Αστάθεια μπροστινού.
Συμπτώματα:
Η μπροστινή ανάρτηση είναι μαλακή, αλλά όταν αυξάνεται η ταχύτητα, χάνεται ο έλεγχος και η πρόσφυση
Η μοτοσυκλέττα κουνάει και τείνει να ανοίξει την τροχιά της κατά την έξοδο της στροφής.
Κατά την διάρκεια της στροφής με ταχύτητα, το μπροστινό μέρος έχει ασταθή συμπεριφορά.
Η μπροστινή ανάρτηση δεν επανέρχεται όταν συμπιεστεί σε σαμαράκια.
Υπερβολική απόσβεση επαναφοράς του μπροστινού
Το μπροστινό μέρος έχει μια τραχιά λειτουργία. Σε δρόμο με ανωμαλίες, η μπροστινή ανάρτηση μοιάζει σαν να «κλειδώνει». Όταν επιταχύνουμε δυνατά στην έξοδο της στροφής, το μπροστινό έχει μια νευρική συμπεριφορά με πιθανή εξέλιξη το ¨tank slap¨. Το μπροστινό λάστιχο χάνει την επαφή μου με το οδόστρωμα κατά την επιτάχυνση.
Αποτέλεσμα.
Υπερστροφή.
Ελλιπής πρόσφυση του μπροστινού ελαστικού
Το μπροστινό σύστημα, δείχνει τάσεις «διπλώματος» στις στροφές
Συμπτώματα
Η μπροστινή ανάρτηση βυθίζεται υπερβολικά, και μερικές φορές τερματίζει (συνοδευόμενο και από το χαρακτηριστικό ήχο), ιδίως μετά από δυνατό φρενάρισμα, ή μετά από μεγάλες ανωμαλίες.
Το μπροστινό είναι μαλακό και ασαφές (μοιάζει με την έλλειψη επαναφοράς)
Ελλιπής απόσβεση συμπίεσης του μπροστινού
Η μπροστινή ανάρτηση βυθίζεται υπερβολικά ή και τερματίζει κατά το δυνατό φρενάρισμα. Το πίσω μέρος κουνάει αριστερά δεξιά κατά την διάρκεια φρεναρίσματος ή όταν περνάμε λακκούβες. Η συμπεριφορά μοιάζει με αυτήν της έλλειψης απόσβεσης επαναφοράς.
Συμβουλή ρύθμισης : Η απόσβεση συμπίεσης πρέπει να ρυθμίζεται ταυτόχρονα με την ποσότητα λαδιού στο μπροστινό.
Συμπτώματα
Η μπροστινή ανάρτηση βυθίζεται υπερβολικά, και μερικές φορές τερματίζει (συνοδευόμενο και από το χαρακτηριστικό ήχο), ιδίως μετά από δυνατό φρενάρισμα, ή μετά από μεγάλες ανωμαλίες.
Το μπροστινό είναι μαλακό και ασαφές (η συμπεριφορά μοιάζει με αυτήν της έλλειψης επαναφοράς)
Υπερβολική απόσβεση συμπίεσης.
Η λειτουργία της ανάρτησης είναι σκληρή, κυρίως κατά την στιγμή που συναντά ανωμαλίες και σαμαράκια. Μετά την πρώτη επαφή, το «χτύπημα» μεταφέρεται ακαριαία στο πλαίσιο. Σε μεγάλες ανωμαλίες του οδοστρώματος, ο τροχός χάνει την επαφή του. Το ύψος της μοτοσυκλέττας μεταβάλλετε κατά αρνητικό τρόπο, με την μπροστινή ανάρτηση να είναι «ψηλή» κατά την διάρκεια της στροφής. Η βύθιση κατά το φρενάρισμα μειώνεται δραματικά.
Συμπτώματα και λύσεις.
• Το μπροστινό σύστημα δεν είναι συμπιεσμένο (είναι «ψηλό») ενώ στρίβουμε, με αποτέλεσμα να ανοίγει η τροχιά. Πρέπει να διατηρηθεί το προεπιλεγμένο δυναμικό sag, που θα διατηρήσει την γεωμετρία σταθερή.
Λύση: Μειώνουμε την απόσβεση συμπίεσης.
• Το μπροστινό μας κουνάει κατά την είσοδο στην στροφή. Πιθανός λόγος είναι το παραπάνω λάδι και/ ή πολύ χαμηλή ταχύτητα απόσβεση συμπίεσης.
Λύση: Ελέγχουμε ότι το ύψος του λαδιού είναι σωστό. Εάν ναι, μειώνουμε σταδιακά την συμπίεση, μέχρι να εξαλειφθούν τα κουνήματα.
• Οι ανωμαλίες του δρόμου και τα σαμαράκια μεταφέρονται κατευθείαν στο πλαίσιο. Ο μπροστινός τροχός χοροπηδάει όταν περνάμε πάνω τέτοιες ανωμαλίες. Η οδήγηση έχει μια σκληρή αίσθηση που επιδεινώνεται στις εισόδους των στροφών και κατά το φρενάρισμα.
Λύση: Μειώνουμε σταδιακά την συμπίεση